De Luciatoren van Steensel

De hoogste toren met wijds uitzicht

Historische ontwikkeling

De middeleeuwse parochiekerk van Steensel was gewijd aan Sint Lucia. De kerk werd in 1365 geïncorporeerd bij het kapittel van Sint-Jan te ‘s-Herto­genbosch en het patronaatsrecht behoorde aan de deken en het kapittel van Sint-Jan te ’s-Hertogenbosch. In 1369 wordt er een pastoor genoemd.

Van 1648 tot 1747 is de kerk in gebruik door de Hervormde gemeente. Daarna is de kerk verlaten en in verval geraakt. In 1798 gaat de kerk terug naar de katholieken. De kerk heeft veel stormschade geleden door de storm van november 1803. Toen in 1821 een nieuw schip gebouwd werd, liet men het 15e eeuwse koor staan. Tussen toren en koor werd een nieuwe kerk gebouwd die in gebruik bleef tot 1931. In 1933 werd deze kerk gesloopt. De middeleeuwse toren bleef bewaard en werd in de jaren 1959-1962 gerestaureerd onder architect W.A.J. Hansen te Rosmalen. In 1933 werd een nieuwe kerk gebouwd aan de Eindhovenseweg.

De middeleeuwse kerk was pseudo-basilikaal met kruisarmen en koor. De toren met drie geledingen zonder steunberen, had een traptoren en een toegang in een diepe nis. Hoogte romp 27,70, met spits 38,40 meter. Oppervlak 9,40 x 9,25. De klok uit 1495 is gegoten door Wouter Kaeiwas. De toren is nu door nieuwbouw ingesloten. Er heeft tot op heden nog geen archeologisch onderzoek plaatsgehad. In 1956 werd er bij de voorbereiding van de restauratie naar de funderingen geprikt. Die bleken overeen te komen met de tekening van Verhees. 

Bedevaart

Aan deze kerk is de bedevaart van St. Lucia te Steensel gekoppeld. Deze Luciaverering gaat terug tot in de 15e eeuw. Bedevaarten zijn sinds de 17e eeuw geboekstaafd en vonden gedurende de Generaliteitsperiode (1648-1796) doorgang ondanks de verbodsbepalingen. Sinds de rode-loopepidemieën uit de tweede helft van de 18e eeuw is het rode Luciadraadje het bescherming biedende devotieobject bij uitstek. In de 20e eeuw lijkt de bedevaart in de jaren dertig een hoogtepunt te hebben gekend. 

Het Kerkdijkje

Het Kerkdijkje vormt de verbindingsweg tussen de Steenselse en de Knegselse parochiekerken. Deze kerken hadden tussen circa 1640 en 1900 samen een pastoor, zodat de zondagsmis de ene week in Steensel en de andere week in Knegsel werd opgedragen. Het Kerkdijkje hoort in Steensel tot het religieus erfgoed samen met de Luciatoren, kerkhof, kerk, pastorie en pastorietuin. De weg vormt ook de verbinding van Steensel met de Gender.