De verdwenen kerk van Rixtel

Kruistochten, Malteser Ridders  en Tempeliers

Middeleeuwse Kerken in Peelland

Alleenstaande torens zijn een bijzonder verschijnsel in het Brabantse landschap. De torens markeren de plaats waar de dorpen vanaf de 8ste eeuw werden gesticht en waar de oudste kerken werden gebouwd. In de 13de eeuw verschuift de bewoning en blijven de kerken eenzaam achter. Tijdens  de Gouden Eeuw van Brabant worden in de 14e en 15e  eeuw de kerken vernieuwd. Vanaf midden 17de eeuw komen ze in beheer bij de gereformeerden en raken in verval. De kerken verdwijnen, maar soms blijft de losstaande toren over. 

De kerk van Rixtel en de Malteserhoeve

Al in 1178 was er een kerk in Rixtel. Het was de moederkerk voor een groot gebied, waartoe ook Helmond behoorde. De kerk werd gesticht door de oudste Heren van Rixtel bij een hoeve die later eigendom werd van de Malteser Orde. Kerk en hoeve vormden aanvankelijk een geheel. Bij de belegering van Helmond in 1587 liet  graaf van Hohenlohe de kerk plunderen en in brand steken.  Na de 16e eeuw raakten kerk en hoeve steeds verder in verval. De alleenstaande toren van Rixtel werd in 1818 afgebroken. In 1820 werd de Malteserhoeve gesloopt.

Kruistochten, Ridders en Tempeliers

De Malteserhoeve dankt haar naam aan de Malteser Ridderorde die is ontstaan tijdens de Kruistochten. Voor de bescherming van het Heilig Land en de verzorging van zieken werden meerdere ridderorden gesticht. Voorbeelden hiervan zijn de Johannieters, de Tempeliers en de Duitse Orde. Niet alleen werden veel deelnemers aan de kruistochten lid van een ridderorde, maar later ook edelen, die hun bezit aan de orde schenken. Zo werd de hoeve bij de kerk van Rixtel in de 13e eeuw door Willem, graaf van Megen, geschonken aan de Tempeliers. De grote rijkdom en macht die de Tempeliers verwierven, leidde tot hun ondergang. Na de opheffing kwam de Rixtelse Hoeve in handen van de Malteser Orde.

Een volksverhaal herinnert ons aan de tijd van de Tempeliers. Het verhaal gaat dat tegenover de Kerk in Rixtel een stuk zeer hoog bouwland ligt, genaamd “De Zitterd”. Op deze plaats hield volgens overlevering een ridder van de Tempeliers “zittend op een stoel” de wacht.